راههای اثبات هلال در فقه اسلامی

سه دیدگاه عمده درباره رویت هلال ماه در این پایان نامه مورد بحث و بررسی قرار گرفته است . دیدگاه اول - در این دیدگاه که شیخ در راس آن قرار دارد، ماه صرفا وقتی ثابت می شود که هلال مورد رویت واقع شود یا شیاع موجب علم حاصل گردد. از اینرو، در صورت صاف بودن آسمان، به رغم اهلال و جستجوی هلال، اگر هلال رویت نشود، اثبات هلال در سایر مناطق، تعمیم پیدا نمی کند. اما اگر در آسمان علتی وجود داشته باشد که مانع از رویت گردد، اثبات هلال در مناطق نزدیک برای این منطقه بواسطه بینه یا هر امر مجازی، بلامانع است . و در صورت نبودن بینه یا آنچه قائم مقام بینه است ، اول ماه با گذشت سی روز ثابت می شود. تعیین مناطق نزدیک در این دیدگاه بواسطه محاسبه دو امر امکان پذیر است : -1 مشخص کردن مناطق هم عرض با منطقه ای که در آن هلال رویت شده است . -2 مشخص کردن ارتفاع هلال از سطح افق، و در مرحله بعد محاسبه مسافت متناسب با این ارتفاع. دیدگاه دوم - براساس این دیدگاه که بین فقها مشهور و معروف است ، اثبات هلال در یک منطقه مطلقا به مناطق نزدیک تعمیم می یابد، اعم از اینکه آسمان صاف باشد یا پوشیده و ابری اما مناطق دور مطلقا تابع رویت خودشان هستند و رویت سایر مناطق برای این مناطق معتبر و مفید نیست . برای تعیین مناطق دور و نزدیک در این دیدگاه، معیارهای متفاوتی ارائه شده است . اما بیشتر فقها اتحاد و اختلاف در طلوع یا غروب خورشید را معیار تحدید مناطق دور و نزدیک بشمار می آورند. دیدگاه سوم - براساس این دیدگاه که غیرمشهور بوده و آیت الله خویی در راس آن قرار دارد، اثبات هلال در یک منطقه، صرفا به مناطقی که در شب واقع هستند تعمیم می یابد. با توجه به ادله ارائه شده در طول و بحث و نقد و بررسی این ادله، صرفا دیدگاه اول را می توان معتبرترین و اصولی ترین دیدگاه به شمار آورد.